Ön çapraz bağ, dizimizin ortasında yer alır. Arka çapraz bağ ile beraber dizin öne – arkaya doğru kaymasını ve dönmesini kısıtlayarak eklemin normal bir şekilde hareket etmesini sağlar. Ön çapraz bağın kopması durumunda diz öne doğru kayma ve dönme eğilimindedir.

Ön çapraz bağ kopuğu nasıl oluşur?

Ön çapraz bağ yaralanmalarının büyük çoğunluğu dizin dönmesi ile oluşur. Kişinin ayağı yerde sabit kalıp dizin üzerinden vücudun dönmesi, ön çapraz bağın gerilerek kopmasına neden olur.

Bunun yanında; bir zıplama sonrasında düz ayak olarak düşmek, koşarken hızlı yön ve hız değişiklikleri yapmak, dizin yan kısmından kuvvetli bir travmaya uğramak gibi durumlarda da ön çapraz bağ yıryığı oluşabilir. En sık ön çapraz bağ yaralanması gördüğümüz spor yaralanmaları kayak ve futbol travmalarıdır.

Ön çapraz bağın koptuğunu nasıl anlarız?

Hastalarımızın büyük çoğunluğu yaşadıkları travmaya bağlı dizlerinde dönme olduğunu ifade ederler. Yaralanma esnasında dizden gelen bir kopma hissi ve etraftan da duyulabilecek bir ayrılma sesi meydana gelir. Dizde şişme ve aşırı ağrı oluşur. Genellikle üzerine basmakta güçlük çekilir ve hasta acil olarak bir sağlık kuruluşuna başvurmak zorunda kalır. Muayeneniz sırasında doktorunuzun yapacağı bazı testler ön çapraz bağ yaralanmasının tanısının konulmasını sağlar. Rutin olarak yapılan MR incelemesi ile bağ kopuğu teşhisi kesinleştirilir ve aynı zamanda dizde menüsküs yırtığı gibi ilave bir yaralanma olup olmadığı anlaşılır.

Ön çapraz bağın tam yırtığı kendi kendine iyileşebilir mi?

Ön çapraz bağın tam yırtığının kendi kendine iyileşmesi mümkün değildir. Bununla birlikte ön çapraz bağın tam yırtığı sonrası kişilerin yaklaşık üçte birlik kısmı cerrahi müdahale olmadan eski yaşamlarını sürdürebilir. Bu durum kişinin spor yaşantısına ve günlük hayattan beklentilerine, iş yaşamındaki aktivitelerine ve eşlik eden ikincil yaralanmalara bağlı değişebilir.

Ön çapraz bağ ameliyatını yaralanmadan ne kadar süre sonra olmak doğru olur?

Yaralanma sonrası diz içerisinde oluşan kanamaya bağlı yaygın bir şişlik görülür. Operasyon için bu şişliğin gerilemesi beklemek genellikle tercih edilir. Bu süre 2-3 hafta alabilmektedir.

Özellikle genç ve adelosan hastalarda, yırtığın yaralanma sonrası erken dönemde ameliyat edilerek, yeni geliştirilen askı dikişleri ile onarılması son yıllarda uygulanmaya başlayan bir diğer metottur.

Ön çapraz bağ ameliyatını nasıl yapılır?

Ön çapraz bağ ameliyatı artroskopik olarak yapılır. Yırtılan ön çapraz bağın, bazı çok özellikli durumlar haricinde karşı karşıya dikilmesi mümkün değildir. Ön çapraz bağ cerrahisinde yaygın uygulanan metot greft ile bağın tekrar oluşturulmasıdır. Greft, hastanın kendisinden alınan bir bağ olabileceği gibi kadavradan alınan bağlar ya da sentetik malzemelerde greft olarak kullanılabilir. Genellikle tercih edilen, hastanın dizinin alt tarafından alınan hemstring tendonlarının kullanılmasıdır.

Ön çapraz bağ ameliyatını sonrası neler yapılması gerekir?

Ön çapraz bağ ameliyatında başarının önemli bir parçası ameliyat sonrası uygulanacak rehabilitasyon programıdır. Bu dönemde hasta kendisine öğretilen egzersiz programını uygulayabileceği gibi bir fizik tedavi merkezinden de destek alabilir. İyi bir cerrahi sonrası rehabilitasyon yeterli uygulanmaz ise hastaların performansı olumsuz etkilenebilir.